door Dick Drayer
Radio reportage Zoutrif
Zoutrif, de titel van het tweede boek van Miriam Sluis, werd zondagmiddag gepresenteerd aan pers en publiek.
Aan de rand van de voormalige plantage Rif St. Marie (één van de negen voormalige plantages van de West Indische Compagnie) en de zoutpannen van St. Willibrordus in de gelijknamige toko werd een tipje opgelicht van het persoonlijk relaas van de zoektocht van Sluis naar de achtergronden van de sociaal-economische verhoudingen op Curaçao en de politieke strijd van het eiland in het streven naar een autonoom land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Deze achtergronden worden door de auteur neergezet in de geschiedenis die iedereen op het Eiland met elkaar verbindt, maar, zo wordt duidelijk in haar boek, vooral ook vervreemdt: de Slavernij.
De timing van de presentatie van haar zoektocht op het Rif mag met gerust hart perfect worden genoemd. Deze week is de 5e editie van de Siman di Kultura in volle gang en vandaag, maandag is het de precies 292 jaar geleden dat de eerste echte slavenopstand op de plantage Rif St. Marie plaatsvond. In een persoonlijke interpretatie herleeft Miriam Sluis deze opstand, nog ver voordat Tula in 1795 zijn ketenen afwierp. Zij brengt de lezer aan de hand van haar interpretaties vanuit het Nationaal Archief via haar eigen journalistieke werk, voor NOS Nieuws en NRC Handelsblad, oog in oog met de zwarte én witte Curaçaouse mentaliteit en de huidige politiek en sociaal-economische verhoudingen op Curaçao. De timing krijgt een extra dimensie nu deze maand de Raad van State in Nederland de omstreden Verwijsindex Antillianen (de VIA) van Rita Verdonk van goedkeuring voorzag en daarmee bevestigt wat Miriam Sluis in 240 pagina’s aan de lezer probeert duidelijk te maken: ‘Het zijn echt twee werelden naast elkaar. Is het de bedoeling dat het altijd zo blijft: de shons en de niet-shons?’
Er zijn meer auteurs die deze tweedeling benoemd hebben en getracht hebben om het Curaçao van nu in verband te brengen met het slavernijverleden van vroeger. Zo haalt de auteur onder andere Dr. Jandi Paula aan en Dr. Harry Hoetink, die onderzoek deed naar “de heren- en slavenpatroon, waarin iedereen precies wist hoe zich ten opzichte van de ander te gedragen. Van superieur tot onderdanig”.
Wat Miriam’s boek echter zo bijzonder maakt is de verwevenheid van haar journalistieke observaties en interviews van nu, met interpretaties uit het Nationaal Archief die zij neerzet als stemmen uit het verleden en zoektochten naar artefacten van de specifieke geschiedenis van de voormalige plantage Rif St. Marie. Centraal daarin neemt zij de lezer mee via geneologische lijnen van een aantal families die de plantage in vroegere eeuwen bewoonden tot aan de huidige nog in leven zijnde nazaten, die zich niet alleen vrijgemaakt hebben van de slavernij in 1863, maar – zo ontdekt Sluis tijdens haar zoektocht - het zelfs hebben geschopt tot premier: Don Martina, oprichter van de MAN en zelfs tweemaal premier van de Nederlandse Antillen (van november 1979 tot oktober 1984 en van januari 1986 tot juli 1988) is nazaat van een slavenfamilie, die bij de vrijmaking in 1863 de naam Fecunda krijgt. Frido Fecunda, neef van Don Martina kreeg gisteren, samen met oud-gevolmachtigde minister Carel de Haseth, als afstammelingen van de voormalige bewoners van Rif St. Marie, de eerste exemplaren van Zoutrif aangeboden.
Sluis geeft met Zoutrif een aanzet tot het bespreekbaar maken van het taboe dat op Curaçao nog steeds heerst over ons slavernijverleden, of zoals één van nazaten, Nynoshca Fecunda in het boek zegt: ‘Wat ik belangrijk vind is hoe je plekken als deze (het Rif, DD) kunt gebruiken om het gat tussen wie we zijn en wie we waren, het gat van de slavernij, te dichten’.
En daarmee wordt het voor de lezer langzaam maar zeker duidelijk hoezeer het huidige traject naar staatkundige hervorming en de houding van alle actoren in dit traject zijn oorsprong vindt in de gezamenlijke geschiedenis van de slavernij. Curaçao en Nederland kunnen met Sluis’ Zoutrif beginnen met het afbreken van het taboe en bouwen aan een nieuw relatie waarin andere verhoudingen dan de heren- en slavenpatronen moeten gaan gelden. Een betere timing had zij het niet kunnen kiezen, maar de weg - zo leert het Curaçao van nu - is echter nog lang...
----------------------
Zoutrif, Miriam Sluis. ISBN 9789068324723, paperback, 240 pagina’s, 2008
In Nederland wordt Zoutrif officieel gepresenteerd op vrijdag 19 september in de Muiderkerk in Amsterdam. Aansluitend vindt er een paneldiscussie plaats over de vraag of het slavernijverleden nog invloed heeft. De Nederlandse presentatie wordt georganiseerd door het Koninklijk Instituut voor de Tropen, NiNsee en de Vereniging Antilliaans Netwerk.
Radio reportage Zoutrif
Zoutrif, de titel van het tweede boek van Miriam Sluis, werd zondagmiddag gepresenteerd aan pers en publiek.Aan de rand van de voormalige plantage Rif St. Marie (één van de negen voormalige plantages van de West Indische Compagnie) en de zoutpannen van St. Willibrordus in de gelijknamige toko werd een tipje opgelicht van het persoonlijk relaas van de zoektocht van Sluis naar de achtergronden van de sociaal-economische verhoudingen op Curaçao en de politieke strijd van het eiland in het streven naar een autonoom land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Deze achtergronden worden door de auteur neergezet in de geschiedenis die iedereen op het Eiland met elkaar verbindt, maar, zo wordt duidelijk in haar boek, vooral ook vervreemdt: de Slavernij.
De timing van de presentatie van haar zoektocht op het Rif mag met gerust hart perfect worden genoemd. Deze week is de 5e editie van de Siman di Kultura in volle gang en vandaag, maandag is het de precies 292 jaar geleden dat de eerste echte slavenopstand op de plantage Rif St. Marie plaatsvond. In een persoonlijke interpretatie herleeft Miriam Sluis deze opstand, nog ver voordat Tula in 1795 zijn ketenen afwierp. Zij brengt de lezer aan de hand van haar interpretaties vanuit het Nationaal Archief via haar eigen journalistieke werk, voor NOS Nieuws en NRC Handelsblad, oog in oog met de zwarte én witte Curaçaouse mentaliteit en de huidige politiek en sociaal-economische verhoudingen op Curaçao. De timing krijgt een extra dimensie nu deze maand de Raad van State in Nederland de omstreden Verwijsindex Antillianen (de VIA) van Rita Verdonk van goedkeuring voorzag en daarmee bevestigt wat Miriam Sluis in 240 pagina’s aan de lezer probeert duidelijk te maken: ‘Het zijn echt twee werelden naast elkaar. Is het de bedoeling dat het altijd zo blijft: de shons en de niet-shons?’
Er zijn meer auteurs die deze tweedeling benoemd hebben en getracht hebben om het Curaçao van nu in verband te brengen met het slavernijverleden van vroeger. Zo haalt de auteur onder andere Dr. Jandi Paula aan en Dr. Harry Hoetink, die onderzoek deed naar “de heren- en slavenpatroon, waarin iedereen precies wist hoe zich ten opzichte van de ander te gedragen. Van superieur tot onderdanig”.
Wat Miriam’s boek echter zo bijzonder maakt is de verwevenheid van haar journalistieke observaties en interviews van nu, met interpretaties uit het Nationaal Archief die zij neerzet als stemmen uit het verleden en zoektochten naar artefacten van de specifieke geschiedenis van de voormalige plantage Rif St. Marie. Centraal daarin neemt zij de lezer mee via geneologische lijnen van een aantal families die de plantage in vroegere eeuwen bewoonden tot aan de huidige nog in leven zijnde nazaten, die zich niet alleen vrijgemaakt hebben van de slavernij in 1863, maar – zo ontdekt Sluis tijdens haar zoektocht - het zelfs hebben geschopt tot premier: Don Martina, oprichter van de MAN en zelfs tweemaal premier van de Nederlandse Antillen (van november 1979 tot oktober 1984 en van januari 1986 tot juli 1988) is nazaat van een slavenfamilie, die bij de vrijmaking in 1863 de naam Fecunda krijgt. Frido Fecunda, neef van Don Martina kreeg gisteren, samen met oud-gevolmachtigde minister Carel de Haseth, als afstammelingen van de voormalige bewoners van Rif St. Marie, de eerste exemplaren van Zoutrif aangeboden.
Sluis geeft met Zoutrif een aanzet tot het bespreekbaar maken van het taboe dat op Curaçao nog steeds heerst over ons slavernijverleden, of zoals één van nazaten, Nynoshca Fecunda in het boek zegt: ‘Wat ik belangrijk vind is hoe je plekken als deze (het Rif, DD) kunt gebruiken om het gat tussen wie we zijn en wie we waren, het gat van de slavernij, te dichten’.
En daarmee wordt het voor de lezer langzaam maar zeker duidelijk hoezeer het huidige traject naar staatkundige hervorming en de houding van alle actoren in dit traject zijn oorsprong vindt in de gezamenlijke geschiedenis van de slavernij. Curaçao en Nederland kunnen met Sluis’ Zoutrif beginnen met het afbreken van het taboe en bouwen aan een nieuw relatie waarin andere verhoudingen dan de heren- en slavenpatronen moeten gaan gelden. Een betere timing had zij het niet kunnen kiezen, maar de weg - zo leert het Curaçao van nu - is echter nog lang...
----------------------
Zoutrif, Miriam Sluis. ISBN 9789068324723, paperback, 240 pagina’s, 2008
In Nederland wordt Zoutrif officieel gepresenteerd op vrijdag 19 september in de Muiderkerk in Amsterdam. Aansluitend vindt er een paneldiscussie plaats over de vraag of het slavernijverleden nog invloed heeft. De Nederlandse presentatie wordt georganiseerd door het Koninklijk Instituut voor de Tropen, NiNsee en de Vereniging Antilliaans Netwerk.